W ostatnim czasie temat glutenu stał się bardzo popularny i często poddawany jest dyskusji. Wiele osób unika żywności z glutenem w obawie przed niekorzystnym wpływem na zdrowie. W sklepach, Internecie i telewizji promuje się żywność bez glutenu, a dietę bezglutenową jako receptę na wszelkie dolegliwości zdrowotne. Coraz więcej sportowców przechodzi na dietę bezglutenową, sądząc, iż jest to sposób na poprawę kondycji, wydolności, a tym samym na osiąganie lepszych wyników. Czy słusznie?
Gluten jest mieszaniną białek: gluteniny i gladyny, które znajdziemy w pszenicy, życie i jęczmieniu. Dzięki glutenowi po zmieszaniu mąki z wodą otrzymujemy elastyczne, wykorzystywane w piekarnictwie ciasto o lepkiej i ciągliwej konsystencji.
U niektórych osób (szacuje się, że ok. 0,5-1 proc. populacji) występuje nietolerancja na gluten, która objawia się w postaci celiakii, inaczej nazywanej chorobą trzewną. To trwająca przez całe życie choroba immunologiczna, w której gluten – toksycznie działając na organizm – prowadzi do zaniku kosmków jelitowych. Organizm reaguje biegunką, wzdęciami, bólami brzucha – czy nudnościami – po spożyciu nawet śladowych ilości glutenu z pokarmem. Osoby z celiakią muszą stosować dietę bezglutenową przez całe życie.
To dla nich producenci żywności umieszczają na opakowaniach symbol przekreślonego kłosa z informacją „gluten-free”. Śladowe ilości glutenu mogą znajdować się w każdym produkcie, który powstał w zakładzie przetwarzającym lub używającym zbóż, a zatem nawet w produktach, w których zboża nie występują naturalnie (np. produkty mięsne, ketchup, nabiał). Oznaczenia „gluten-free” na przykład na sokach i napojach mogą nas dziwić. Jednakże są bardzo istotne dla osób chorujących na celiakię.
Wyróżniamy jeszcze alergię na gluten/pszenicę i nadwrażliwość Ig-E-niezależną na gluten. Każdą z tych przypadłości możemy zdiagnozować dzięki wykonaniu specjalistycznych badań i testów. W ostatnim czasie temat glutenu stał się bardzo popularny i często poddawany jest dyskusji. Wiele osób unika żywności z glutenem w obawie przed niekorzystnym wpływem na zdrowie. W sklepach, Internecie i telewizji promuje się żywność bez glutenu, a dietę bezglutenową jako receptę na wszelkie dolegliwości zdrowotne. Coraz więcej sportowców przechodzi na dietę bezglutenową, sądząc, iż jest to sposób na poprawę kondycji, wydolności, a tym samym na osiąganie lepszych wyników. Czy słusznie?
GLUTEN W DIECIE SPORTOWCÓW
Do tej pory nie udowodniono szkodliwego działania glutenu na organizm zdrowego człowieka. W literaturze nie ma także doniesień o wpływie glutenu na wydajność sportowców, którzy nie chorują na celiakię, alergię ani nietolerancję na gluten. Przeprowadzone niedawno w Australii badania wśród sportowców nie wykazały różnic w wydolności organizmu pomiędzy sportowcami na diecie glutenowej i bezglutenowej. Jedli oni to samo, a jedyną różnicę stanowiła podaż glutenu. Nie odnotowano różnic w odczuwaniu dyskomfortu trawiennego, nie wykazano różnic w obecności markerów zapalnych we krwi pomiędzy tymi grupami. Na razie nie udowodniono w żadnych badaniach pozytywnego wpływu eliminacji glutenu z diety u osób zdrowych na ich organizm.
Jak więc tłumaczyć cudowne zmiany w organizmie u zwolenników diety bezglutenowej? Osoby zmieniające swe nawyki żywieniowe, przechodzące na dietę eliminacyjną, np. bezglutenową, wyostrzają swoją uwagę, zaczynają jeść świadomie. Często – choć nie jest to regułą – wybierają zdrowsze produkty, wyrzucają z diety „śmieciowe jedzenie”, zaczynają jeść regularnie, uważają na ilość jedzenia. Zmiana diety wiąże się zatem ze zmianą nawyków na zdrowsze. I to nie brak glutenu, a uporządkowanie planu żywieniowego jest przyczyną lepszego samopoczucia. Jednak nie zawsze tak się dzieje.
Zdarza się również, że osoby ślepo brną za modą na bezglutenową kuchnię, żywiąc się zamiennikami glutenowych produktów, których jest coraz więcej w sklepach, np. chleb, bułki, ciastka, słodycze, gotowe mieszanki do samodzielnego wypieku itp. Niestety, jest to żywność wysokoprzetworzona. Czytając skład na opakowaniu, widzimy pokaźną listę dodatków do żywności, cukier czy tłuszcze trans, natomiast sam produkt ma niską wartość odżywczą. Taki sposób odżywiania może prowadzić do niedoborów żywieniowych i spadku kondycji. Nie wystarczy jedynie unikać glutenu. Dieta bezglutenowa to poważne wyzwanie, świadome wybory i umiejętne zestawianie pokarmów naturalnie bezglutenowych i nieprzetworzonych. Tylko w ten sposób można odpowiednio odżywiać organizm.
Sportowy
