Od naszego mózgu zależy sprawność całego organizmu. To on jest szefem i decyduje o funkcjonowaniu całego ustroju. Tu znajdują się najważniejsze ośrodki kontrolujące narządy ciała. Mózg odpowiada za sprawne działanie ciała i umysłu, dlatego należy dbać, by w diecie nie zabrakło istotnych dla niego składników.
Paliwem dla mózgu jest glukoza. Nie znaczy to, że możemy pozwolić sobie na bezkarne zajadanie cukru. Słodycze, będące źródłem cukrów prostych, które to wnikają natychmiast do krwiobiegu, powodują szybką reakcję trzustki. W odpowiedzi wyrzucane są spore ilości insuliny i następuje szybki spadek poziomu cukru we krwi, skutkujący nagłym uczuciem senności, znużenia, spadkiem koncentracji. Jeśli organizm nie ma w tym momencie dużych wydatków energetycznych, by zużyć nadmierną ilość energii, nadmiar zostanie zmagazynowany w tkance tłuszczowej. Lepszym źródłem glukozy są węglowodany złożone. Można je znaleźć w kaszach, ryżu, amarantusie, komosie ryżowej, płatkach zbożowych czy pieczywie. Węglowodany złożone rozkładane są dłużej, przez co cukier uwalniany jest do krwi w dłuższym okresie, a jego poziom utrzymuje się w optymalnym stanie przez dłuższy czas.
Drugim składnikiem niezbędnym do sprawnego funkcjonowania mózgu jest woda. Nasz mózg w większości składa się z wody. Jest ona niezbędna do utrzymania odpowiedniej polaryzacji komórek nerwowych, a co za tym idzie, wpływa na zdolność koncentracji i sprawność myślenia. Zbyt mała ilość wody może przyczynić się do zmniejszenia ilości płynu mózgowo-rdzeniowego i zwężenia naczyń krwionośnych, co wywołuje silne bóle głowy.
W wielu badaniach naukowych udowodniono znaczący wpływ na sprawność umysłową kwasów tłuszczowych omega-3, do których należą: kwas alfa-linolenowy (ALA), dokozoheksaenowy (DHA), eikozopentaenowy (EPA). Nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie ich sobie syntetyzować, dlatego niezbędne jest dostarczanie tych kwasów wraz z pożywieniem. Kwasy tłuszczowe omega-3 wchodzą w skład błon komórkowych neuronów, wpływają na rozwój układu nerwowego człowieka (szczególnie DHA) oraz biorą udział w tworzeniu neurotransmiterów odpowiadających za przekaz informacji w ośrodkowym układzie nerwowym. Wraz ze spadkiem kwasów omega-3 w diecie osłabiają się funkcje poznawcze mózgu i zdolność zapamiętywania. Wykazano związek z ilością kwasów tłuszczowych dostarczanych z pożywieniem, a szybkością starzenia się mózgu. Im mniej kwasów omega-3 w diecie, tym niższy wiek strukturalny mózgu. Kwasy tłuszczowe omega-3 w największej ilości znajdziemy w oleju lnianym, orzechach włoskich oraz rybach morskich.
Mózg do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje także lecytyny (znajdziemy ją w żółtku jaja), która bierze udział w wytwarzaniu neuroprzekaźnika. Żelazo (najwięcej najlepiej przyswajalnego żelaza znajdziemy w czerwonym mięsie) bierze udział w wytwarzaniu nośnika tlenu. Równie ważne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu są minerały: cynk (pestki dyni), magnez (kakao, czekolada gorzka, kasza gryczana, migdały, orzechy, pestki dyni), potas (pomidory, ziemniaki, banany, winogrono,
Bardzo ważna jest zawartość naturalnych przeciwutleniaczy, które chronią neurony przed wolnymi rodnikami. Z tego względu dieta powinna być bogata w warzywa i owoce, których barwniki spełniają funkcję antyoksydacyjną. Dbajmy więc, by dieta była kolorowa. Wybierajmy jak najwięcej ciemnoczerwonych i granatowych owoców, takich jak żurawina, jagody, borówki, truskawki, winogrono, wiśnie czy śliwki.
Spożywanie pewnych produktów spożywczych często kojarzymy z dobrym samopoczuciem. Mówi się o tzw. zajadaniu stresów. Jest to związane z faktem, że po niektórych produktach (np. czekoladzie, kakao) w organizmie wydzielają się hormony szczęścia, które dają uczucie euforii, spełnienia, radości. Mówi się o uzależnieniu od spożywania konkretnych produktów spożywczych, najczęściej od słodyczy. Dzieje się tak, kiedy mózg kojarzy zjedzenie danego produktu z przyjemnością. Domaga się więc, by w wolnych chwilach, często stresujących, sięgnąć po niego ponownie. Wielokrotnie jest to związane z zachowaniami wyniesionymi z dzieciństwa, kiedy jedzenie (np. słodycze) traktowane było jako nagroda lub sposób na podkreślenie jakiegoś radosnego wydarzenia (np. uczczenie czegoś ważnego tortem czy czekoladą).
Niedobory żywieniowe mają znaczący wpływ na obniżenie nastroju, a nawet mogą sprzyjać rozwojowi zaburzeń centralnego układu nerwowego. Warto oznaczyć poziom witaminy D w organizmie, ponieważ w badaniach naukowych wykazano, że jej niedobór może być przyczyną depresji. Witamina D syntetyzowana jest w skórze pod wpływem działania promieni słonecznych, a w naszym klimacie słońca jest, niestety, stosunkowo mało. Najlepsze rozwiązanie stanowi suplementacja witaminy w okresie jesienno-zimowym.
Znaczący wpływ na nastrój, koncentrację i jasność umysłu ma regularne spożywanie posiłków. Długie przerwy między posiłkami czy częste podjadanie szybkich przekąsek prowadzi do skoków cukru we krwi, nagłych jego wzrostów i szybkich spadków, co może skutkować sennością, rozdrażnieniem i uczuciem zmęczenia.
Sportowy